Powrót do picia po wielu latach abstynencji najczęściej kojarzy się z przegraną walką. Nie jest to jednak prawdą – nawroty choroby alkoholowej na drodze zdrowienia to naturalny jej etap, z którym chory musi się zmierzyć. Istotne jest wiedzieć, czym nawroty są i jak sobie z nimi skutecznie radzić. W dzisiejszym artykule wyjaśnimy kilka kwestii.
Abstynencja alkoholowa. Dlaczego nie leczy alkoholizmu?
Abstynencja alkoholowa to stan i czas, w którym osoba uzależniona od alkoholu nie spożywa napojów procentowych i pozostaje w trzeźwości. Alkohol w tym czasie nie jest dostarczany do organizmu i chociaż jest to pierwszy, niezbędny krok do wyleczenia alkoholizmu, abstynencja sama w sobie alkoholizmu nie leczy.
Alkoholizm – choroba nawrotowa
Alkoholizm to choroba przewlekła, która wymaga ciągłej walki z nałogiem ze strony alkoholika. Ma charakter nie tylko postępujący, ale i nawracający – nawet po zakończeniu terapii i pozostawaniu w abstynencji alkoholowej, osoba uzależniona nadal może zmagać się z trudnymi, natrętnymi myślami na temat alkoholu. Niekiedy jest to powodem, dla którego wiele alkoholików naprzemiennie popada w ciągi alkoholowe, a następnie pozostaje w kilkumiesięcznych okresach trzeźwości.
Nawrót choroby alkoholowej to powrót do wzorców funkcjonowania, które prowadzą do ponownego spożywania alkoholu. Sam nawrót nie dzieje się nagle, od razu. Jest to proces, w którym znaczenie ma wiele czynników, a chory od dłuższego czasu może toczyć w sobie walkę. Do nawrotu przyczyniają się różnego rodzaju wyzwalacze.
Należy mieć świadomość, że nawroty choroby alkoholowej to naturalny etap zdrowienia z choroby alkoholowej. Żeby wiedzieć, jak najlepiej sobie z nimi radzić, najlepiej kontynuować spotkania z psychoterapeutą po zakończeniu leczenia w ośrodku.
Co prowadzi do nawrotu choroby alkoholowej? Wyzwalacze alkoholizmu
W kontekście mówienia o leczeniu się z alkoholizmu mówi się głównie o odwyku i psychoterapii. Zazwyczaj temat zostaje sprowadzony do konieczności odstawienia alkoholu i uczęszczania na grupy spotkań AA. W rzeczywistości proces wyjścia z choroby alkoholowej jest bardzo złożony. Bardzo dużo siedzi w głowie chorego, u którego choroba alkoholowa w pierwszej kolejności rozwinęła się z powodu nieradzenia sobie z trudną rzeczywistością.
Proces leczenia polega między innymi na nauce przez alkoholika swojego własnego ciała i umysłu. Chory poznaje wyzwalacze, które mogą spowodować nawrót choroby, czyli przerwanie okresu abstynencji alkoholowej. Wyzwalacze te mogą podziałać w ten sposób zwłaszcza wtedy, gdy chory nie jest w stanie odpowiednio poradzić sobie z trudnymi emocjami czy sytuacjami, dlatego tak bardzo podkreśla się zasadność psychoterapii w leczeniu alkoholizmu.
Paradoksalnie należy dopuścić do siebie możliwość nawrotu choroby, gdyż należy zrozumieć i uświadomić sobie istnienie konkretnych wyzwalaczy. Ich działanie jest kwestią indywidualną: wiele zależy od powodów, dla których alkoholik postanowił kiedykolwiek sięgnąć po alkohol, od jego stanu psychicznego, od poziomu jego przepracowania swoich problemów, a nawet od czasu pozostawania w abstynencji.
Niekiedy nawet luźne skojarzenia z pewnymi sytuacjami bądź osobami mogą wyzwolić w alkoholiku chęć lub nagłą potrzebę przerwania abstynencji objawiającą się nagłym głodem alkoholowym. W innym przypadku konieczne może być dopiero fizyczne zetknięcie się z alkoholem, aby wyzwolić głód. Nie bez powodu wyzwalacze te dzielimy na dwie grupy: wyzwalacze zewnętrzne oraz wyzwalacze wewnętrzne.
- Wyzwalacze zewnętrzne: osoby, z którymi spożywano alkohol bądź które kojarzą nam się z traumatycznymi przeżyciami; konkretne sytuacje lub czas (na przykład święta lub ważna rocznica), w których alkoholik pił alkohol; miejsca, które kojarzą mu się z piciem; wspomnienia.
- Wyzwalacze wewnętrzne: uczucie smutku, strach, poczucie samotności, przygnębienie, złość, stres, ekscytacja.
Są to oczywiście przykładowe wyzwalacze choroby alkoholowej, jednakże w wielu przypadkach pokrywają się z tymi faktycznymi. U wielu osób nawrót może sprowokować jakieś przykre wydarzenie z życia, u innych – nadmierny stres lub nerwy.
Fazy nawrotu choroby alkoholowej
Wśród faz nawrotu choroby alkoholowej wymienia się: zaprzeczenie, unikanie, kryzys, utratę poczucia sprawczości, dezorientację, stany depresji, utratę kontroli i wreszcie świadomość jej braku.
Ile trwa nawrót choroby alkoholowej? Jak szybko rozwija się nawrót choroby alkoholowej? Jak rozpoznać nawrót?
Tak naprawdę nie da się odpowiedzieć na pytanie, ile trwa nawrót choroby alkoholowej. Jest to bardzo złożona kwestia i indywidualna, zależna od wielu czynników – zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Nie da się ustalić, jak długo w czasie rozciągnie się taki nawrót, ile będą trwały jego poszczególne fazy ani jak szybko nastąpi bądź minie nawrót.
Nawroty choroby alkoholowej da się jednak rozpoznać. Jeżeli osoba uzależniona poddana była w ostatnim czasie wielu wyzwalaczom, istnieje pewne prawdopodobieństwo, że do nawrotu dojdzie. Większość takich nawrotów zostaje niejako zapowiedzianych przez wcześniejsze sygnały, które można zaobserwować na przykład w zachowaniu danej osoby, w jej sposobie wysławiania się, w tematach, które porusza lub w reakcjach ciała takiej osoby.
Objawy nawrotu choroby alkoholowej można podzielić na poszczególne sfery, gdyż na objawy te składa się wiele aspektów funkcjonowania osoby uzależnionej:
- Myśli – alkohol zaczyna być coraz bardziej obecny w myślach osoby uzależnionej, co może przekładać się na zachowania związane z szukaniem kontaktu z alkoholem. Może dojść też do unikania kontaktu z innymi osobami uzależnionymi, a nawet przerwaniem leczenia.
- Rodzina i praca – osoba uzależniona zaczyna zaniedbywać swoje obowiązki, może izolować się od bliskich. Może dojść do przepracowywania się.
- Objawy psychiczne – objawy tej sfery to przede wszystkim wahania nastroju, duże rozdrażnienie lub przygnębienie.
- Objawy fizyczne – mogą wystąpić dolegliwości bólowe w obrębie głowy, kłopoty ze snem, zmęczenie, drżenie czy potliwość.
Zapobieganie nawrotom
Aby nauczyć się zapobiegać nawrotom choroby alkoholowej warto rozważyć powrót lub rozpoczęcie (jeśli wcześniej się nie uczęszczało) terapii. Podczas niej chorzy uczą się mechanizmów i schematów postępowania w trudnych sytuacjach. Ważnymi krokami w celu uniknięcia nawrotu na pewno będą:
- Unikanie wyzwalaczy. Choć na drodze leczenia należy uświadomić sobie fakt ich istnienia, robi się to między innymi po to, żeby wiedzieć, w jaki sposób sobie z nimi poradzić – a dokładniej z ich wyzwalającym głód alkoholowy działaniem. W wielu przypadkach niezbędne będzie unikanie ich – niedopuszczanie do spotkań z osobami, które mogą wyzwolić w nas głód alkoholowy, przepracowanie trudnych wspomnień, czy praca nad trudnymi, skrajnymi emocjami, które mogłyby popchnąć nas do sięgnięcia po alkohol.
- Przeniesienie uwagi na uspokajające zajęcia. Choć może brzmieć to jak błaha porada, skupienie myśli na konkretnym zajęciu może pomóc w uspokojeniu emocji. Zajęcie się różnymi aktywnościami, takimi jak sport, medytacja czy joga, może pomóc w uspokojeniu pędu myślowego, zwłaszcza w razie pojawienia się natrętnych myśli o alkoholu. Jest to świetny sposób na przekierowanie negatywnej energii na coś pozytywnego.
- Znalezienie wsparcia. W zachowaniu wstrzemięźliwości od alkoholu niezwykle ważne jest odpowiednie wsparcie – zarówno bliskich osób, jak i innych osób uzależnionych od alkoholu. Rozmowa z kimś ważnym dla nas lub z kimś, kto ma podobną historię (a co za tym idzie – lepiej nas rozumie) może okazać się nieocenionym wsparciem w trudnych chwilach.