Alkoreksja to połączenie dwóch niebezpiecznych zjawisk: anoreksji i alkoholizmu. Choć może brzmieć jak nowe modne hasło, kryje się za nim poważny problem. Osoba, która zmierza w kierunku alkoreksji, często celowo ogranicza jedzenie, by ograniczone kalorie przeznaczyć na alkohol. W efekcie rezygnuje z posiłków, a zamiast nich sięga po drinka – nie tylko po to, by się rozluźnić, ale też, by zabić głód i zagłuszyć emocje. Alkohol w takim przypadku nie pełni już roli towarzysza imprezy – staje się środkiem do celu, narzędziem kontroli i zarazem destrukcji. Niestety, skutki takiego postępowania są poważne: niedożywienie, odwodnienie, problemy z pamięcią, koncentracją, a także coraz większe ryzyko uzależnienia.
Jak wygląda mechanizm wchodzenia w alkoreksję?
Alkoreksja skupia się głównie na redukcji masy ciała, ale jest bardzo niebezpiecznym zjawiskiem dla zdrowia. Anoreksja jest zaburzeniem odżywiania na tle psychicznym, a jej kontakt z alkoholem nie wróży niczego dobrego. Z medycznego punktu widzenia alkoreksja – mimo że to temat jeszcze mało spopularyzowany – to poważne zaburzenie psychiczne, do którego nie powinno dochodzić. Anoreksja to bardzo poważna choroba, a w dodatku w połączeniu z alkoholem jest krokiem za daleko. Zbyt długie utrzymywanie alkoreksji może doprowadzić do wyniszczenia narządów, a także stanów depresyjnych.
| Aspekty psychologiczne | Aspekty fizyczne | Aspekty społeczne |
| Niska samoocena i poczucie wyobcowania | Celowe głodzenie się przed spożyciem alkoholu | Społeczna presja i potrzeba dopasowania: często kobiety porównują się do innych. |
| Zachwiane poczucie własnej wartości | Współwystępowanie objawów typowych dla zaburzeń odżywiania: restrykcyjne ograniczanie kalorii, stosowanie środków przeczyszczających, intensywne ćwiczenia fizyczne. | Alkohol postrzegany jest jako środek poprawiający interakcje społeczne, zwiększający atrakcyjność i ułatwiający nawiązywanie relacji. |
| Krytyczny stosunek do swojego ciała. |
Alkoreksja a alkohol
Przede wszystkim alkorektyk traktuje alkohol jako pomocne narzędzie w osiąganiu swojego celu, nie widząc w tym działaniu nic złego. Przygotowuje się do spożycia alkoholu w bardzo specyficzny i skrupulatny sposób. Osoba je posiłek kilka godzin przed planowanym piciem alkoholu, aby potem na głodzie spożyć alkohol. Oprócz picia alkoholu – osoba ogranicza spożycie danej liczby kalorii, a także wykonuje nadmierne ćwiczenia. Na pozór wydaje się być skutecznym planem na odchudzanie, ale czy na pewno do końca bezpiecznym? Nie jest to zdrowy sposób na uzyskanie zadowalającej wagi, ponieważ niszczy wiele organów, w tym wątrobę, nerki. Negatywnie wpływa również na wygląd zewnętrzny – cerę i kondycję skóry.
Alkoreksja – kto na nią choruje?
Początek drunkoreksji, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, często wygląda niepozornie. Pojawiają się typowe schematy zachowań – ograniczanie jedzenia, skrupulatne liczenie kalorii, intensywność aktywności fizycznej. Wszystko po to, by zatrzymać wzrost masy ciała i nie stracić kontroli nad własnym wyglądem. Z czasem jednak te działania stają się coraz bardziej skrajne – niektórzy prowokują wymioty, sięgają po środki przeczyszczające, leki moczopędne czy tabletki na odchudzanie, chcąc przyspieszyć efekty i zniwelować skutki nadmiernego spożycia alkoholu.
Alkoreksja dotyka młodych ludzi w okolicach 18.-26. roku życia. Często to wynika ze zdarzenia się z rzeczywistością. Młodzi ludzie zaczynają mierzyć się z poważniejszymi decyzjami w swoim życiu dotyczącymi wykształcenia czy kariery. W ten sposób różne obowiązki stają się źródłem stresu, frustracji, braku satysfakcji lub/i zmęczenia, a rezultaty nie spełniają oczekiwań, jakie sobie wyobrażali. W chwilach napięcia i przeciążenia młodzi ludzie często sięgają po to, co choć na moment pozwala zapomnieć o codziennych zmartwieniach. Bywa, że wybierają alkohol – substancję, która potrafi złagodzić napięcie, uspokoić myśli i stworzyć złudne poczucie spokoju. W takich momentach ich życie zaczyna się niepostrzeżenie zmieniać. Gdy stres narasta, łatwo wpaść w spiralę niezdrowych mechanizmów – jednym z nich może być zajadanie emocji. Słodycze, drinki, papierosy – wszystko to koi na chwilę, ale w dłuższej perspektywie prowadzi do frustracji i narastającego poczucia bezsilności. Młody człowiek, patrząc w lustro, nie zawsze rozpoznaje osobę, którą widzi. Rozczarowanie sobą przeradza się w apatię, czasem w złość – na świat, na tempo życia, na własne wybory. W takich chwilach rodzi się silna potrzeba zmiany, wewnętrzna decyzja o metamorfozie – nie tylko ciała, ale i codziennych nawyków, myślenia, relacji z samym sobą.
Chcąc odzyskać dawną formę, kontrolę czy po prostu dobre samopoczucie, młody człowiek zaczyna szukać skutecznych dróg. Szybko zauważa, że pewne działania – bardziej przemyślane, może nawet radykalne – mogą przynieść upragniony efekt. Wówczas pojawia się strategia, plan i determinacja do osiągnięcia celu. Kiedy sytuacja przytłacza, potrzeba działania staje się formą ratunku – próbą ucieczki z opresji i jednocześnie walką o sukces, który przywróci poczucie wpływu na własne życie.
Za rozwojem drunkoreksji mogą stać trzy zasadnicze grupy czynników. Pierwsze to biologiczne predyspozycje – do uzależnień i zaburzeń odżywiania. Drugie – to kwestie indywidualne: zniekształcony obraz własnego ciała, niska samoocena, trudne emocje, z którymi młody człowiek nie potrafi sobie poradzić. Trzeci obszar dotyczy okoliczności zewnętrznych – nowe środowisko, zmiana miejsca zamieszkania, presja rówieśników, która niekiedy przybiera zaskakująco silną formę.
Mimo rosnącego zainteresowania tym zjawiskiem, drunkoreksja wciąż pozostaje tematem słabo rozpoznanym. Trudno dziś określić, jak powszechny jest ten problem – informacji na ten temat jest niewiele, a dostępne dane obejmują zazwyczaj jedynie studentów lub wybrane grupy młodzieży. Szacuje się, że nawet 30-50% osób z bulimią oraz około 20% z anoreksją może równolegle zmagać się z problemem nadużywania alkoholu lub/i z uzależnieniem.
Wciąż brakuje szeroko zakrojonych badań, które mogłyby realnie ocenić skalę alkoreksji w całej populacji. A przecież to właśnie konkretne dane liczbowe mogą pomóc w budowaniu skuteczniejszych form pomocy i zrozumienia, czym tak naprawdę jest to zjawisko, które niepostrzeżenie łączy w sobie dwa niebezpieczne światy: walkę z zaburzeniami jedzenia i ucieczkę w alkohol.
| KOBIETY | MĘŻCZYŹNI |
| Większe niezadowolenie z ciała, częstsze sięganie po przeczyszczanie i nadmierne ćwiczenia. | Częściej doświadczają problemów z rozregulowaniem emocji i impulsywnością. |
| Częściej podejmują działania mające na celu zwiększenie odczuwalnych skutków alkoholu. | Objawy bardziej skupione wokół objadania się, późniejszego przeczyszczania i ograniczania jedzenia. |
| Alkoreksja może u nich przyjmować bardziej ascetyczny, samokontrolujący wymiar. | Zachowania mają charakter bardziej reaktywny niż prewencyjny. |